„Dynamit znakomicie nadawał się do gorsetu” – to zdanie Aleksandry Piłsudskiej jest ukrytym mottem tej książki. Wobrażenie „dynamitu” i „gorsetu” powinno być może w ogóle cechować nasze myślenie o historii i kobietach. O ich wielkiej nieobecności w tak zwanej wielkiej Historii. A także o „herstorii”, która stara się przywrócić pamięć o wykluczanych ze zbiorowej pamięci kobietach. Aleksandra Piłsudska, nim stała się żoną jednego z najbardziej wyrazistych przywódców państwa polskiego, utworzonego po ponad wieku niebytu w 1918 roku, zajmowała się terroryzmem politycznym. Terroryzm ten należałoby okreslić jako patriotyczny i feministyczny naraz – akcje takich aktywistek, jakimi były ówczesne działaczki, dzisiaj, i zwłaszcza dzisiaj, stanowią dla nas ogromne wyzwanie.
Katarzyna Dworaczyk pokazuje nie tylko w jaki sposób nieprzychylny kobietom dyskurs fasonował ich „cywilizacyjne opóźnienie” przez wieki. Bycie kobietą w sensie historycznym łączy się z wielką dozą poniżania i przemocy. A jednak kobiety, pomimo to, walczyły o swoje prawa i osiągały wielkie sukcesy. Ich głos, uciszany i wyciszany przez kulturę, ciągle się przebijał. Kobiety zawsze tworzyły historię, ale nie miały reprezentacji. Ich obecność znajdowała się poza kadrem. W feministycznej antropologii mówimy często o „białym atramencie”, który symbolizuje białe plamy historii, tej najbardziej znanej, skupionej na męskiej przemocy i pozbawionej kobiet. Ale też rodzaj niewidzialnego śladu, który domaga się rekonstrukcji. Kolor biały odsyła do metafory „macierzyńskiego mleka”, które symbolizować może eksploatację reprodukcyjnej (czy seksualnej) roli kobiety, nieodpłatną pracę opiekuńczą, czy emocjonalną dla dobra rodziny czy wspólnoty. Każda epoka wytwarzała własny ideał kobiecości, który był represyjnym wzorcem negującym rzeczywiste doświadczenie kobiet. Ale jedna rzecz pozostaje wspólna – jeżli istnieje coś takiego jak „wieczna kobiecość”, ów tak uwielbiony przez epokę fin de siècle’u motyw, to oznacza on nie tyle seksualną, uniwersalną esencję kobiety, wymyśloną w ramach męskich potrzeb i projekcji. Ale konsekwentnie cechujący kulturę patriarchalną zbiór metod umniejszania i osłabiania możliwości intelektualnych, sprawczych i twórczych kobiet. Agata Araszkiewicz
Kontakt z autorką:
Katarzyna Dworaczyk
+791333913
kontakt@katarzynadworaczyk.com
Lub wypełnij formularz obok.
Historia zazwyczaj prezentowana jest jako przestrzeń jednowymiarowa, w której brak kobiecej połowy ludzkości. Wyraźna niezgoda na taki stan rzeczy leży u genezy tej książki. Znajdują się w niej zatem opowieści o naukowych stereotypach na temat kobiet, o potrzebie bycia widocznymi, słyszanymi, zapamiętanymi. Zaskakują one różnorodnością, mnogością i częstotliwością. To już nie jest tylko historia Marii Skłodowskiej-Curie, to jest polifonia kobiecych imion, losów i zmagań. Ich różnorodność jest tak wielka, że nie sposób nie zadać sobie pytania: - dlaczego nie wiemy o nich więcej?; - dlaczego o nich nie mówimy?; dlaczego o nich nie pamiętamy?
Wierzę w siłę opowieści. Uważam, że opowieść ma moc zmieniania rzeczywistości. Wierzę, że kiedy zaczniemy snuć historie o tych niezwykłych kobietach, ich los się odmieni. Uważam, że odmieni się też i nasz los.
History is usually presented in a one-dimensional space lacking the female half of humankind. A definite lack of consent to this status quo lies at the root of this book. You will, therefore, find here stories about scientific stereotypes of women, the need to be seen, heard and remembered. The stories which surprise us with their diversity, plurality and frequency. This is no longer just the biography of Maria Skłodowska-Curie, it is a poliphony of female names, life accounts and struggles. Their diversity is so immense that one cannot ask questions. Why do we know so little about them? Why do we not speak about them? Why do we not remember them? And last but not least, where have they all been up till now? I believe in the power of a story. I think that a story can change reality. I believe that when we start to tell stories about those incredible women, their fate will turn around. And that so will our fate.
Geschichte wird normalerweise in einem eindimensionalen Raum dargestellt, in dem die der weiblichen Hälfte der Menschheit fehlt. Keinerlei Übereinstimmung mit diesem Zustand ist der Grund für die Entstehung dieses Buches. Sie finden hier also Geschichten von wissenschaftliche Klischees über Frauen, die gesehen, gehört und erinnert werden müssen. Geschichten, die uns mit ihrer Unterschiedlichkeit, Vielfalt und Häufigkeit überraschen. Dies ist nicht mehr nur die Biographie von Maria Skłodowska-Curie, sondern eine Polyphonie von Frauennamen, Lebensberichten und Kämpfen. Ihre Vielfalt ist so groß, dass man keine einfache Fragen stellen kann. Warum wissen wir so wenig über sie? Warum sprechen wir nicht über sie? Warum erinnern wir uns nicht an sie? Und zu guter Letzt, wo waren sie alle bis jetzt? Ich glaube an die Kraft einer Geschichte. Ich denke, dass eine Geschichte die Realität verändern kann. Ich glaube, wenn wir anfangen, Geschichten über diese unglaublichen Frauen zu erzählen, wird sich ihr Schicksal wenden. Und das wird auch unser Schicksal tun. Maciej Michalski
Bohaterki tej książki walczyły o wolność i demokrację latając Spitfierami, szmuglując broń ukrytą pod spódnicami i wprowadzając ustawy, które gruntownie zmieniały jakość życia w Polsce. Zwięzłe i błyskotliwe opowieści o ich wyczynach tworzą barwną narrację o heroizmie fascynujących kobiet, które historia do tej pory ukazywała stereotypowo jako jedynie wierne towarzyszki lub bierne obserwatorki bohaterskich wyczynów mężczyzn. Katarzyna Dworaczyk genialnie uchwyciła i pokazała, na czym polega różnica między historią a herstorią i tą książką sprawiła, że chcę poznawać już tylko tę drugą – prawdziwą opowieść.
The heroines of this book fought for freedom and democracy by flying Spitfiers, smuggling weapons hidden under their skirts and introducing laws that profoundly changed the quality of life in Poland. Succinct and scintillating stories about their exploits make up a lively narrative about the heroism of fascinating women whom history has so far stereotyped as merely devoted companions or passive witnesses of heroic feats of men. Katarzyna Dworaczyk managed to brilliantly capture and demonstrate the difference between HIS-story and HER-story, and, having read this book, I want to learn only the latter - the true story.
Die Heldinnen dieses Buches kämpften für Freiheit und Demokratie, indem sie Spitfires flogen, Waffen unter ihren Röcken schmuggelten und Gesetze einführten, die die Lebensqualität in Polen tiefgreifend veränderten. Klare und funkelnde Geschichten über ihre Abenteuer bilden eine lebendige Erzählung über den Heldentum faszinierender Frauen, die die Geschichte bisher nur als ergebene Gefährten oder passive Zeugen der Heldentaten von Männern bezeichnet
hat. Katarzyna Dworaczyk hat es geschafft, den Unterschied zwischen seiner
und ihrer Geschichte – HIS-storie and HER-storie – auf brillante Weise
zum Vorschein zu bringen und aufzuzeigen, und nachdem ich dieses
Buch gelesen habe, möchte ich nur die letztere – die wahre Geschichte – wissen. Marta Mazurek
LEKCJA HERSTORII W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH (KLASY 7-8) I LICEACH OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH (PROJEKT ZAKOŃCZONY, POZNAŃ 2019)
Zapraszam do współpracy szkoły - podstawówki (8 klasa) i licea (wszystkie klasy). A najbardziej zaangażowanych nauczycieli, którzy chętnie wchodzą i cieszy ich dialog z uczniami dotyczący zmian społecznych, patrzenia na historię i czytania tej historii.
Lekcja Herstorii to 45 minut interaktywnych rozmów dotyczących tego co wiemy o odzyskaniu niepodległości i dlaczego wiemy to, co wiemy. Skąd czerpiemy wiedzę, dlaczego ta "podręcznikowa" czy "mainstreamowa" jest na pierwszej linii, a opowieści, mikro-historie, pamiętniki kobiet, przekazy ustne, nie są tak cenione.
Wysyłając mail na adres kontakt@katarzynadworaczyk.com, można zaproponować terminy (między 1 października, a 10 grudnia 2019), podając adres szkoły, dane kontaktowe i informacje o zgodzie dyrektorki/ dyrektora szkoły.
Ilość osób uczestniczących - możemy zorganizować wykład dla szkoły - dowolna liczba uczniów - potrzebne materiały - rzutnik i ekran. Następnie uczniowie przygotowują wystawę z nauczycielką/ nauczycielem.
lub
Spotkanie w klasie (preferencyjnie 25-30 osób). Materiały zapewniają organizatorki.
Zobowiązania szkoły/ nauczycielki/ nauczyciela:
1. Przeznaczenie godziny lekcyjnej (wychowawczej, j. polskiego, historii, nauki o społeczeństwie, angielskiego lub jakiejkolwiek innej - wystawa jest też w języku angielskim) na spotkanie z uczniami.
2. Zapewnienie, że wystawa stworzona przez uczniów (materiały udostępniamy) będzie wisiała w klasie, holu szkolnym przez miesiąc. Każda szkoła biorąca udział w projekcie dostanie egzemplarz opowieści graficznej (komiksu) o Herstorii 1918/1919.
3. Harmonogram lekcji.
Rozmowa/ wykład o tym, skąd czerpiemy wiedzę na temat wydarzeń historycznych.
Jakie jest miejsce mikrohistorii, przekazów ustnych, własnych doświadczeń, obok opisu traktatów, wojen, ilości żołnierzy i dat rozgrywanych bitew.
W jaki sposób możemy poznać inne aspekty historii, jak wyglądają poszukiwania, jakie znaczenie ma tu poznanie historii własnych przodków. Co dalej można z tą wiedzą zrobić.
Na podstawie elementów wystawy - rysunków i opowieści - stworzenie wystawy, która opisuje wkład kobiet w tworzenie Niepodległej Polski.
Tworzenie definicji haseł "Herstoria" i "Feminizm", z czym się kojarzą, a co znaczą i w jaki sposób są interpretowane w społecznym dyskursie. Jak wrócić im pierwotne znaczenie. Uczniowie poznają definicje, te które są "przyjęte" i te, które figurują w encyklopediach. Finalne definicje będą elementem wystawy.
Katarzyna Dworaczyk - Artystka wizualna, autorka filmów dokumentalnych oraz ilustrowanych książek. W 2016 wydała polsko-angielskiej książkę pamiętania siebie "Wszystko, co jest teraz, zaczęło się tam" (2016). W swojej twórczości korzysta z doświadczenia terapeutki i trenerki komunikacji. Interesuje ją temat tożsamości, kobiecości, przekonań, pamięci oraz uwewnętrznione społeczeństwo. Obecnie pracuje nad filmem dokumentalnym "Dźwignia. Historie babć” - wypowiedzi kobiet pamiętających czasy wojenne i przedwojenne (http://grl.zone/dzwignia), ilustrowaną książką i wystawą „To, co usłyszałam, czasem psuje mi zabawę” oraz "Herstoria 1918/1919", która ukaże się w listopadzie 2019. Ilustruje bajki, książki, płyty. Ma słabość do wsi i mądrości ludowych przyśpiewek, które zbiera po całej Polsce (rejestruje i zapisuje). Śpiewa w zespole jazzowo-folkowym. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim, Akademię trenerów Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, Szkołę grafiki komputerowej. Mieszka w Poznaniu.
Kontakt:+48 791333913 / kontakt@katarzynadworaczyk.com
albo
Anna Mielcarek - Osiemnastoletnia uczennica siódmego liceum w Poznaniu, interesująca się sztuką, fotografią oraz komunikacja międzyludzka i tym, w jaki sposób postrzegamy świat. Udział w projekcie to dla niej ogromna inspiracja, a swoją obecność zawdzięcza nietypową wrażliwością, ciekawością, chęcią ciągłego rozwoju oraz zdobywania doświadczenia. Nie zgadza się z obojętnością i pragnie dzielić się z młodymi ludźmi różnymi obrazami obecnego świata.
Kontakt:+48 601 712 184 / mielcarekanna01@gmail.com
Tworzę opowieść graficzną, ilustrowane wspomnienia, fakty herstorycze o kobietach, przekazy kobiet. Mam materiał, jednocześnie zależy mi, by w książce znalazło się jak najwięcej ustnych przekazów, od pradziadków, babć, sąsiadów, by mocno zaznaczyć wielkopolskie doświadczenia.
Jeśli macie, przechowujecie książki, wspomnienia, spisane notatki lub znacie osoby, które chętnie opowiedzą przekazy z pokoleń - dajcie proszę znać, kontakt, połączcie mnie z nimi.
kontakt@katarzynadworaczyk.com / +48 791333913
Poniżej - fragment wystawy/ fragment książki. Książka, tak jak wystawa będzie w 3 językach - polskim, angielskim i niemieckim.
Opis wystawy:
HERSTORIA 1918/1919 - wystawa
Dziedziniec Urzędu Miasta Poznania / 9 listopada 2018 - 10 lutego 2019.
Dziedziniec Biblioteki uniwersyteckiej - maj/ czerwiec 2019.
Postaci/ sytuacje/ wydarzenia, które subiektywnie wybrałam dla tego projektu wskazują patriotyczne modele, które reprezentowały kobiety przed i w czasach odzyskania niepodległości. Kobiety szmuglowały broń, brały udział w akcjach zbrojnych, zostawały zsyłane na Sybir, w Sejmie przedstawiały pierwsze ustawy. Tworzyły państwo równoległe, kierowały młodzież na studia, organizowały tajne komplety, stowarzyszenia, pielęgnując ideę wolności.
Migawkowy i jednocześnie faktograficzny sposób pokazania bardzo różnych wydarzeń i postaci, zarówno w czasie, jak i na mapie jest celowy. Wystawa jest uzupełnieniem dla pozostałych wystaw, książek, wydarzeń i filmów, których autorki i autorzy świadomie lub nieświadomie wybierają nie przedstawiać roli kobiet.
Jeśli nie wiesz, to teraz już wiesz.
The characters / situations / events that I have chosen subjectively for this project indicate the patriotic models that women represented before and during the regaining of Polish independence.Women smuggled weapons, took part in military operations, were sent to Siberia, presented the first laws projects in the Sejm. They created a parallel state, lead young people to studying, organized secret collections, associations, nurturing the idea of freedom.
A snapshot and factual way of showing very different events and characters, both in time and on the map, is purposeful. The exhibition complements other exhibitions, books, events and films, which the authors consciously or unconsciously choose not to present the role of women.
Die Charaktere / Situationen / Ereignisse, die ich für dieses Projekt subjektiv ausgewählt habe, zeigen die patriotischen Modelle, die Frauen vor und während der Wiedererlangung der Unabhängigkeit Polens repräsentierten. Frauen schmuggelten Waffen, nahmen an Militäroperationen teil, wurden nach Sibirien geschickt, stellten die ersten Gesetzesvorhaben im Sejm vor. Sie haben einen Parallelstaat geschaffen, Jugendliche zum Lernen angeleitet, geheime Sammlungen organisiert,
Vereine gegründet, die Idee der Freiheit gefördert. Ein Schnappschuss und eine sachliche Art, sehr unterschiedliche Ereignisse und Charaktere sowohl zeitlich als auch auf der Karte darzustellen, sind zielführend. Die Ausstellung ergänzt andere Ausstellungen, Bücher, Veranstaltungen und Filme, die deren Autoren bewusst oder unbewusst wählten, um die Rolle der Frau nicht darzustellen.
Zofia Sokolnicka w 1903 r. została przyjęta do konspiracyjnej Ligi Narodowej. Pełniła opiekę nad tajnymi organizacjami młodzieżowymi: Filomatami i Filaretami, Tow. Tomasza Zana i żeńską organizacją harcerek im. Emilii Plater. W czasie pierwszej wojny światowej wyjeżdżała do Szwajcarii i Francji jako emisariuszka z tajnymi instrukcjami i informacjami dla działaczy Narodowej Demokracji. Dzięki fenomenalnej pamięci uczyła się na pamięć przekazanych jej informacji i instrukcji.
W 1922 r. została wybrana do Sejmu RP I kadencji w okręgu nr 34 (m. Poznań) z listy nr 8: Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej.
Gdy mężczyzna zostawał zesłany, a kobiety zostawały, na nie spadał obowiązek utrzymania rodziny. A często wyrok zesłania lub śmierci łaczył się z konfiskatą całego majątku. Rodziny praktycznie pozostawały wówczas bez środków do zycia.
Autorka, Author, Autorin:
Katarzyna Dworaczyk to artystka wizualna, autorka filmów dokumentalnych oraz ilustrowanych książek. W 2016 wydała polsko-angielskiej książkę pamiętania siebie "Wszystko, co jest teraz, zaczęło się tam" (2016). W swojej twórczości korzysta z doświadczenia terapeutki i trenerki komunikacji. Interesuje ją temat tożsamości, kobiecości, przekonań, pamięci oraz uwewnętrznione społeczeństwo.
Obecnie pracuje nad filmem dokumentalnym "Dźwignia. Historie babć”.... więcej
Katarzyna Dworaczyk is a visual artist, author of documentary films and illustrated books. In 2016, she published a Polish-English book of remembering herself, “Everything that is now started there“ (2016). In her work she uses the experience of a therapist and communication trainer. She is interested in the subject of identity, femininity, beliefs, memory and an internalized society. Currently, she is working on the documentary “Leverage Stories of Grandmothers“ more
Katarzyna Dworaczyk ist eine bildende Künstlerin, Autorin von Dokumentarfilmen und illustrierten Büchern. Im Jahr 2016 veröffentlichte sie ein polnisch-englisches Buch, in dem sie sich selbst erinnert: „Alles, was jetzt ist, begann dort“ (2016). In ihrer Arbeit nutzt sie ihre Erfahrung als Therapeutin und Kommunikationstrainerin. Sie interessiert sich für das Thema Identität, Weiblichkeit, Glaube, Erinnerung und eine verinnerlichte Gesellschaft. Derzeit arbeitet sie an einem Dokumentarfilm, „Leverage – Stories of Grandmothers“ [„Hebelwirkung – Geschichten von Großmüttern“]...
Autorka/ Author/ Autor text & illustrations - Katarzyna Dworaczyk
Author of the selection of texts about Kazimiera Iłłakowiczówna – Paulina Kirschke.
Correction of Polish texts – Jarogniew Milewski.
English translation – Kamila Jakimowicz, Katarzyna Dworaczyk.
German translation – Alexander Urban
Autor der Auswahl von Texten über Kazimiera Iłłakowiczówna – Paulina Kirschke.
Korrektur der polnischen Texte – Jarogniew Milewski.
Englische Übersetzung – Kamila Jakimowicz, Katarzyna Dworaczyk.
Deutsche Übersetzung – Alexander Urban
BIBLIOGRAFIA:
Korzystałam z ogólnodostępnych materiałów, nie wymagało to chodzenia na długie godziny do czytelni i bibliotek, dokumenty, nawet archiwalne dokumenty "Gońca Wielkopolskiego" są dostępne on-line. Tak, jak wspomnienia Aleksandry Piłsudskiej, Zofii Sokolnickiej i Heleny Rzepeckiej.
Teksty dotyczące Kazimiery Iłłakowiczówny zebrała i opracowała Paulina Kirschke, w 2019 roku zostanie wydana opowieść o kobietach - działaczkach z Wielkopolski, którą Paulina pisze, a ja ilustruję.
Tekst o zsyłkach na Syberię - polecam cały - Barbara Jędrychowska, "Żony XIX-wiecznych zesłańców jako organizatorki życia rodzinnego na Syberii", Wychowanie w Rodzinie 9, 161-173, 2014. (http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Wychowanie_w_Rodzinie/Wychowanie_w_Rodzinie-r2014-t9/Wychowanie_w_Rodzinie-r2014-t9-s161-173/Wychowanie_w_Rodzinie-r2014-t9-s161-173.pdf). Informacje dotyczące Aleksandry Piłsudskiej, córek i matki Józefa Piłsudskiego, między innymi: Zbigniew Kręcicki, "Niezwykłe życiorysy rodziny Marszałka Józefa Piłsudskiego", (http://pilsudski.jcom.pl/foto/publikacje/Niezwykle_zyciorysy.pdf)
Projekt dofinansowany z budżetu Miasta Poznania.
Projekt objęty Patronatem Honorowym Prezydenta Miasta Poznania
The project is co-financed from the budget of the City of Poznań.
The project is under the Honorary Patronage of the Mayor of Poznań.